Từ văn học tiên phong đến điện ảnh vết thương: Trường hợp chuyển thể phim Sống
Từ văn
học tiên phong đến điện ảnh vết thương: Trường hợp chuyển thể phim Sống
(Tr.161-173)
TS
Nguyễn Thu Hiền
Tóm
tắt: Năm
1992, tạp chí Thu hoạch kỳ 6 đăng tải tiểu thuyết Sống của nhà văn Dư Hoa. Năm 1993, đạo diễn
Trương Nghệ Mưu chuyển thể tác phẩm văn học này thành bộ phim điện ảnh cùng tên
dài 133 phút. Năm 1994, bộ phim đạt ba giải thưởng tại Liên hoan phim Cannes
lần thứ 47: Giải thưởng lớn do Hội đồng giám khảo bình chọn, Giải thưởng dành
cho Nam diễn viên chính xuất sắc với vai diễn Phúc Quý của Cát Ưu và Giải
thưởng tinh thần nhân đạo.
Tiểu
thuyết Sống viết về cuộc đời thăng trầm của nhân
vật Phúc Quý trải dài qua hơn bốn thập kỷ với những biến cố trọng đại của lịch
sử hiện đại Trung Quốc cùng những cái chết lần lượt của những người thân nhất
trong gia đình ông. Tác phẩm nói về nhiều cái chết thương tâm để thể hiện một
thái độ, một cái nhìn mang màu sắc của “chủ nghĩa tiên phong” về sự sống của
nhà văn Dư Hoa. Khi chuyển thể thành phim điện ảnh, đạo diễn Trương Nghệ Mưu đã
có những thay đổi nhất định trong nội dung cốt truyện, nhân vật, tình tiết so
với tác phẩm văn học ban đầu. Những cải biên này đã khiến cho câu chuyện về
cuộc đời nhân vật Phúc Quý không còn chỉ là số phận bi kịch của một cá nhân, mà
trở thành ẩn dụ cho bi kịch lịch sử của một dân tộc.
Bài
viết tìm hiểu và lý giải về trường hợp chuyển thể bộ phim Sống (To live) trong mối liên hệ với
các trào lưu sáng tác văn học và nghệ thuật những năm 80, 90 tại Trung Quốc, từ
đó thấy được dấu ấn thời đại và dấu ấn cá nhân của đạo diễn thể hiện trong quá
trình sáng tạo nên tác phẩm điện ảnh này.
Từ
khóa: Dư Hoa; Sống; chuyển thể; văn học tiên phong; điện ảnh vết thương.
Dư Hoa, Vũ Công Hoan (dịch). 2002. Sống. Hà Nội: Nhà xuất bản Văn
học.
Dư Hoa, Nguyễn Nguyên Bình (dịch). 2004. Phải sống. Hà Nội: Nhà xuất bản
Văn hoá thông tin.
柴焰、沈壮娟、刘佳：《经典电影赏析十五讲，东营：中国石油大学出版社，2011年。[Sài Diễm, Thẩm Tráng Quyên, Lưu Giai. 2011. Mười lăm bài giảng về đánh
giá các tác phẩm điện ảnh kinh điển. Đông Doanh: Nhà xuất bản Đại học Dầu
khí Trung Quốc].
陈思和：《中国当代文学史教程》，上海：复旦大学出版社，2005年。[Trần Tư Hòa. 2005a. Giáo
trình lịch sử văn học đương đại Trung Quốc. Thượng Hải: Nhà xuất bản Đại học Phúc Đán].
陈思和：《秋里拾叶录》，济南：山东友谊出版社2005年。 [Trần Tư
Hòa. 2005b. Mùa thu nhặt lá.
Tế Nam: Nhà xuất bản Hữu nghị Sơn Đông].
余华：《活着》，武汉：长江文艺出版社，1993年。[Dư Hoa. 1993. Sống,
Vũ Hán: Nhà xuất bản Văn nghệ Trường Giang].
吴义勤:《余华研究资料》，济南:山东文艺出版社，2006年。[Ngô
Nghĩa Cần (chủ biên). 2006.Tư liệu nghiên cứu Dư Hoa. Tế Nam: Nhà xuất
bản Văn nghệ Sơn Đông].
Comments
Post a Comment