Chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước thời kỳ đổi mới trong chiến lược phát triển bền vững của đất nước,

Chính sách dân tộc của Đảng và Nhà nước thời kỳ đổi mới trong chiến lược phát triển bền vững của đất nước, tr.105-113

TS. Vũ Trường Giang

Tóm tắt

Phát triển toàn diện về kinh tế - xã hội; đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn vùng miền núi và dân tộc thiểu số là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước Việt Nam trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Sau 30 năm đổi mới, vùng miền núi và dân tộc thiểu số đã có bước chuyển biến, đời sống của đồng bào các dân tộc từng bước được cải thiện về cả vật chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, đây vẫn là khu vực kinh tế lạc hậu, chậm phát triển so với cả nước, khoảng cách chênh lệch phát triển giữa miền núi và miền xuôi có xu hướng ngày càng tăng. Nội dung của bài viết trình bày các vấn đề: i) Kết quả thực hiện chính sách dân tộc; ii) Những thách thức trong việc thực hiện chính sách dân tộc; iii) Những hàm ý về chính sách dân tộc trong chiến lược phát triển bền vững của đất nước hiện nay.

Từ khoá

Chính sách; dân tộc; phát triển; bền vững

Tài liệu trích dẫn

Bế Trường Thành (và nnk). 2002. Vấn đề dân tộc và định hướng xây dựng chính sách dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia.

Bế Viết Đẳng (chủ biên). 1996. Các dân tộc thiểu số trong sự phát triển kinh tế - xã hội ở miền núi”. Hà Nội: Nhà xuất bảnChính trị quốc gia - Nhà xuất bản Văn hoá Dân tộc.

Bộ Chính trị: “Nghị quyết về một số chủ trương, chính sách lớn phát triển kinh tế - xã hội miền núi”. Số 22/NQ-TW, ngày 27/11/1989.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: “Báo cáo phát triển ngành lâm nghiệp năm 2013”. Hà Nội, tháng 1 năm 2014.

Chính phủ: “Nghị định quy định chế độ cử tuyển vào các cơ sở giáo dục trình độ đại học, cao đẳng, trung cấp thuộc hệ thống giáo dục quốc dân”. Số 134/2006/NĐ-CP, Hà Nội, ngày 14/11/2006.

Chính phủ: “Nghị quyết về chương trình giảm nghèo nhanh và bền vững đối với 61 huyện nghèo” Số 30a/NQ-CP, Hà Nội, ngày 27/12/2008.

Chính phủ: “Nghị định về Công tác dân tộc”, số 05/2011/NĐ-CP. Hà Nội, ngày 14/01/ 2011.

Đảng cộng sản Việt Nam. 2003. Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương khóa IX. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Đằng Thành Đạt. 2007. Nghiên cứu so sánh chính sách dân tộc của Trung Quốc và Việt Nam thời hiện đại. Luận án Tiến sĩ Lịch sử, chuyên ngành Dân tộc học. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.

Hoàng Chí Bảo. 2009. Bảo đảm bình đẳng và tăng cường hợp tác giữa các dân tộc trong phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta hiện nay. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Hoàng Thu Thủy. 2014. Quá trình thực hiện chính sách dân tộc của Đảng ở một số tỉnh miền núi Đông Bắc Việt Nam từ năm 1996 đến năm 2010. Luận án Tiến sĩ chuyên ngành Lịch sử Đảng. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

Khổng Diễn (chủ biên). 1996. Những đặc điểm kinh tế - xã hội các dân tộc miền núi phía Bắc. Hà Nội: Nhà xuất bản Khoa học Xã hội.

Lâm Bá Nam. 2011. Vấn đề dân tộc và chính sách dân tộc Việt Nam hiện đại. Đề tài cấp Đại học Quốc gia Hà Nội. Mã số QX07-21. Hà Nội.

Lê Ngọc Thắng (chủ biên). 2011. Xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách dân tộc ở Việt Nam. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Lê Trọng Cúc - Chu Hữu Quý (chủ biên). 2002. Phát triển bền vững miền núi Việt Nam: 10 năm nhìn lại và những vấn đề đặt ra. Hà Nội: Nhà xuất bản Nông nghiệp.

Neil Jamieson - Lê Trọng Cúc - A.Terry Rambo. 1999. Những khó khăn trong công cuộc phát triển miền núi ở Việt Nam. Trung tâm nghiên cứu Tài nguyên và Môi trường - Đại học Quốc gia Hà Nội.

Nguyễn Quốc Phẩm (chủ biên). 2006. Công bằng và bình đẳng xã hội trong quan hệ tộc người ở các quốc gia đa tộc người. Hà Nội: Nhà xuất bản Lý luận Chính trị.

Nguyễn Thuận Quý. 2015. Quan hệ tộc người của người Khmer ở hai bên biên giới Việt Nam - Campuchia (Khu vực Tây Nam Bộ). Luận án Tiến sĩ Nhân học. Học viện Khoa học Xã hội.

Phan Hữu Dật (chủ biên). 2001. Mấy vấn đề lý luận và thực tiễn cấp bách liên quan đến mối quan hệ dân tộc hiện nay. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Phan Văn Hùng, Hoàng Hữu Bình (chủ biên). 2013. Một số vấn đề về đổi mới xây dựng và thực hiện chính sách dân tộc. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Hành chính.

Phan Xuân Sơn - Lưu Văn Quảng (đồng chủ biên). 2006. Những vấn đề cơ bản về chính sách dân tộc ở nước ta hiện nay. Hà Nội: Nhà xuất bản Lý luận Chính trị.

Thào Xuân Sùng. 1998. Đảng bộ và nhân dân các tỉnh Tây Bắc thực hiện chính sách dân tộc của Đảng. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn miền núi và vùng sâu, vùng xa”. Số 135/1998/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 31/7/1998.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định phê duyệt Đề án bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam”. Số 124/2003/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 17/6/2003.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về một số chính sách hỗ trợ đất sản xuất, đất ở, nhà ở và nước sinh hoạt cho hộ đồng bào dân tộc thiểu số nghèo, đời sống khó khăn”. Số 134/2004/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 20/7/2004.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định Phê duyệt Chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc và miền núi giai đoạn 2006 - 2010”. Số: 07/2006/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 10/01/2006a.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về việc cấp một số loại báo, tạp chí cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn”. Số 975/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 20/7/2006b.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định về việc cho vay vốn phát triển sản xuất đối với hộ đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn”. Số 32/2007/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 05/3/2007.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định phê duyệt kế hoạch định canh, định cư cho đồng bào dân tộc thiểu số du canh, du cư đến năm 2012”. Số 1342/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 25/8/2009.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định về chính sách hỗ trợ pháp lý nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết pháp luật cho người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số tại các huyện nghèo giai đoạn 2011 - 2020”. Số 52/2010/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 18/8/2010a.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định phê duyệt Đề án phát triển giáo dục đối với các dân tộc rất ít người giai đoạn 2010 - 2015”. Số 2123/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 22/11/2010b.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định ban hành một số chính sách hỗ trợ học sinh bán trú và trường phổ thông dân tộc bán trú”. Số 85/2010/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 21/12/2010c.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định phê duyệt đề án bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam đến năm 2020”. Số 1270/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 27/7/2011a.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định về việc phê duyệt Đề án phát triển kinh tế - xã hội vùng các dân tộc: Mảng, La Hủ, Cống, Cờ Lao”. Số 1672/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 26/9/2011b.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định về việc cấp một số ấn phẩm báo, tạp chí cho vùng dân tộc thiểu số và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn giai đoạn 2012 - 2015”. Số 2472/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 28/12/2011c.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định phê duyệt chiến lược phát triển bền vững Việt Nam giai đoạn 2011 - 2020”. Số: 432/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 12/4/2012a.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định ban hành chính sách cho vay vốn phát triển sản xuất đối với hộ dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn giai đoạn 2012 - 2015”. Số 54/2012/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 04/12/2012b.

Thủ tướng Chính phủ: “Quyết định phê duyệt chương trình 135 về hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, hỗ trợ phát triển sản xuất cho các xã đặc biệt khó khăn, xã an toàn khu, các thôn bản đặc biệt khó khăn”. Số 551/QĐ-TTg. Hà Nội, ngày 04/4/2013.

Thủ tướng Chính phủ: “Chỉ thị về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc”. Số 28/CT-TTg. Hà Nội, ngày 10/9/2014.

Trịnh Quốc Tuấn (chủ biên).1996. Bình đẳng dân tộc ở nước ta hiện nay - vấn đề và giải pháp. Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia.

Trương Tiến Hưng. 2009. Vận dụng luật tục dân tộc Chăm trong quản lý cộng đồng người Chăm của chính quyền cơ sở ở tỉnh Ninh Thuận. Luận án Tiến sĩ Luật học. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

Ủy ban Dân tộc: “Báo cáo tổng kết chương trình phát triển kinh tế - xã hội các xã đặc biệt khó khăn vùng dân tộc và miền núi và tình hình thực hiện các chính sách dân tộc giai đoạn 2006 - 2010”. Hà Nội, tháng 12 năm 2010.

Ủy ban Dân tộc: “Báo cáo tổng kết công tác dân tộc năm 2011 và phương hướng nhiệm vụ năm 2012”. Hà Nội, tháng 2 năm 2012a.

Ủy ban Dân tộc: “Báo cáo chỉ đạo, điều hành công tác dân tộc năm 2012 và nhiệm vụ trọng tâm công tác dân tộc năm 2013”. Hà Nội, ngày 03/12/2012b.

Vi Văn Sơn. 2015. Luật tục người Thái và sự vận dụng trong quản lý nhà nước đối với cộng đồng người Thái ở các tỉnh Bắc Trung Bộ Việt Nam. Luận án Tiến sĩ Luật học. Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh.

Vương Xuân Tình. 2015. “Tổng quan chính sách dân tộc ở Việt Nam từ 1980 đến nay”. Tạp chí Dân tộc học 1,2: 17 - 27.